VIÊM “VA” NHẬN BIẾT VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ
     Là bệnh hay gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi “tuổi nhà trẻ” nếu không phát hiện và điều trị kịp thì biến chứng và di chứng nó gây ra khó mà khắc phục nhất là với trẻ ở lứa tuổi đầu đời. Ở VN viêm VA trẻ em < 5 tuổi chiếm tỉ lệ 30% đây là con số không hời nhỏ.
VA là chữ viết tắc “Vegatation Adenoide” là một đám tổ chức lympho nằm ở trần vòm gọi là Amydal vòm và ngay cạch bên hai lổ vòi nhĩ được gọi là Amydal vòi (nằm trực diện ngay cửa mũi sau), nó xuất hiện sau khi sinh, cùng với Amydal khẩu cái, Amydal đáy lưỡi tạo thành vòng bạch huyết “Wandayer” để nhận biết vật lạ xâm nhập vào cơ thể (không mong muốn) qua đường mũi- họng, giúp cơ thể hình thành kháng nguyên đặc hiệu chống lại, nhưng do viêm tái diễn-->. phì đại--> chèn ép các cơ quan lân cận như mũi, tai…thì phải loại bỏ (như đã trình bày ở bài viêm Amydal ).
Triệu chứng nhận biết viêm VA: “ thò lò mũi” thật vậy lúc nào cũng thấy em bé chảy mũi quanh năm suốt tháng (còn thuốc thì hết, hết thuốc thì còn) và cứ mỗi đợt cấp kèm sốt, ho, biếng chơi, ăn uống kém,viêm tai giữa (chảy mủ tai), viêm tắc vòi ( trẻ nghe kém), tắc mũi phải thở qua miệng--> viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi ( do không được sưởi ấm không khí trước khi đưa vào phổi), em bé ngủ ngáy và ngưng thở trong khi ngủ( do khối VA to chèn ép đường thở), tắc cửa mũi sau nên em bé phát âm bằng giọng mũi và khi dịch nhày tiết ra chảy xuống do không biết khạc --> nuốt đàm--> rối loạn tiêu hóa. Điều quan trọng hơn khối A lớn chèn ép đường thở lâu ngày --> vùng sọ mặt biến dạng--> trẻ có bộ mặt VA (đần độn).
Nếu gặp phải như mô tả phần triệu chứng nên đưa em bé đi khám chuyên khoa, ngoài khám lâm sàng cũng như khai thác bệnh sử BS khám nội soi vòm và soi tai ( màng nhĩ phồng hoặc mất tam giác sáng) hay chụp XQ sàn sọ để xác định khối VA, trước khi có chỉ định nạo VA.
Phương pháp nạo VA: Trước đây nạo VA “sống” không gây mê hoặc tê, (điều dưỡng ẵm em bé được quấn khăn, Bs ngồi đối diện) dùng dụng cụ bằng thìa có móc đưa vào vòm bật xuống, cả khối VA dính vào móc thìa, đặt bông cầu cầm máu. Ngày nay nạo VA dưới gây mê tránh đau đớn và hạn chế mất máu, an toàn hơn. Dùng thìa nạo hoặc bằng máy cắt- hút dược gọi là “Shaver “hướng dẫn qua nội soi.
Để có lời kết: vì những biến chứng và di chứng của viêm VA nếu gặp các triệu chứng như mô tả ở trên thì tốt nhất cho trẻ đi khám chuyên khoa để có chỉ định. Lưu ý: đối với trẻ từ 5 tuổi trở lên thi khối VA tự thối triển mà không cần phải can thiệp.