CHÓNG MẶT – RỐI LOẠN TIỀN ĐÌNH

Chóng mặt-rối loạn tiền đình (CM- RLTĐ) ở đây tôi chỉ đề cập đến thể hay gặp mang tính chất lành tính hơn đó là “thể RLTĐ ngoại biên” vì là nó thường hiện hữu trong mỗi chúng ta, một thực tế cho thấy RLTĐ dễ xảy ra ở người làm việc trong môi trường văn phòng như “dân công sở”, học sinh, sinh viên , nữ giới( do ít vận động, ngồi nhiều trong văn phòng, lâu ngày--> co thắt động mạch đốt sóng thân nền--> thiếu máu nuôi não-->mất cân bằng dịch trong tiền đình), RLTĐ ngày càng trẻ hóa, càng có xu hướng gia tăng và thường xuyên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, lao động và học tập, hơn thế cơn chóng mặt xuất hiện bất cứ lúc nào khi mà bạn đang điều khiển phương tiện--> dễ xảy ra tai nạn. Như vậy chóng mặt xuất phát từ đâu. Thời còn là sinh viên sau bài giảng của thầy, câu hỏi được đặt ra chức năng của tai, một bạn đứng lên “đương nhiên tai có chức năng nghe thưa thầy; em chỉ đạt điểm 5 ngồi xuống, chúng tôi chưa khỏi ngạc nhiên” các em trả lời như vậy chỉ đúng một nửa, tai còn một chức năng nữa mà không kém phần quan trọng đó là thăng bằng cho ( cơ thể). Thật vậy tai có hai chức năng chính là: nghe (ốc tai) và thăng bằng ( tiền đình) hai bộ phận này nằm trong hệ thống của tai, không thể tách rời về mặt giải phẫu cũng như sinh lý; nhiệm vụ của tiền đình là: giữ cho cơ thể luôn thăng bằng khi đi đứng, xoay, ngã, nghiêng, cuối… dịch trong ống bán khuyên cũng được dịch chuyển tùy theo động tác giúp cơ thể theo tư thế thăng bằng mà không bị ngã. Như vậy những tác nhân nào gây ra mất cân đối dịch trong ống bán khuyên, điều--> mất thăng bằng dù là sinh lý hay bệnh lý (thiếu hay thừa các chất, thay đổi áp lực đột ngột hay lâu dài trong dịch bán khuyên), biểu hiện sớm nhất chính là: chóng mặt ( các vật quay xung quanh hoăc người bệnh cảm giác bập bềnh như đang đi trên sóng vậy), có kèm theo ù tai, hoa mắt, nếu nặng hơn có rối loạn TK Thực Vật như: Da mặt tím tái, tim đập nhanh, khó thở, vã mồ hôi buồn nôn – nôn, HA tụt… Gặp phải các triệu chứng vừa mô tả, chỉ xuất hiện chóng mặt thoáng qua nhất là khi thay đổi tư thế đột ngột thì bạn không nên lo lắng thái quá ! nhưng thường xuyên với mức độ nặng thì không nên tự ý mua thuốc uống mà phải đi Bs chuyên khoa ( Tai mũi họng hay nội thần kinh ) để được khám tìm nguyên nhân là rối loạn tiền đình ngoại biên hay rối loạn tiền đình trung ương, nếu là ngoại biên thì đơn giản hơn và ngược lại thì rất phức tạp vì có liên quan trực tiếp nhiều bệnh như: TK, mạch máu, não bộ và bệnh toàn thân…cần phải phát hiện sớm tìm nguyên nhân để kịp thời điều trị. Phòng bệnh: ở đây tôi chỉ đề cập đến RLTĐ ngoại biên vì là khá phổ biến, thường là lành tính và có thể hạn chế hoặc phòng tránh ; việc phòng ngừa RLTĐ: nên năng vận động( thể dục , thể thao), tránh thay đổi tư thế đột ngột ( quay cổ; nằm--> ngồi; ngồi--> đứng) là do thiếu máu não thoáng qua, với người làm việc văn phòng tránh ngồi một chỗ quá lâu và nhất là làm việc trên máy vi tính, uống nước thường xuyên # 2 lít / ngày(chủ động đừng để quá khát), không nên đọc sách báo đang ngồi trên khi xe đang chạy, không nên ở độ cao, những người có thói quen say tàu - xe thì nên chủ động uống thuốc an thần kinh trước nữa tiếng như: (Nautamine 90mg người lớn 1v; trẻ em 1/2v. Vomina 50mg người lớn 2 viên, trẻ em 1v...). Chú ý: khi đang cơn chóng mặt nên nằm, nghỉ ngơi, không nên trực tiếp điều khiển phương tiện giao thông, hay vận hành máy- móc... Đây là một bài khó, nhất là khi bị RLTĐ trung ương, không thể diễn giải hết từng nguyên nhân nên ở đây trong phạm vi bài viết có hạn, tôi chỉ đề cập đến những gì có thể để chúng ta biết mà phòng tránh hay kịp thời khám Bs chuyên khoa.

(4 photos)